BİR BEBEK DOĞDU
Güzel değilse hemen korkmayın: Doğum bebek için gerçek bir travmadır. Daha doğumun üzerinden birkaç saat geçmeden fiziksel olarak değiştiğini gözlemleyeceksiniz. Yenidoğan yaşamının ilk birkaç saatinde bundan hemen sonraki görünüşünden bile çok farklıdır. Rengi genellikle maviye çalar. Derisinde lekelere, şişkinliklere ve her çeşit salgıya rastlanır. Sakın telaşlanmayın. Bütün bunlar doğumun doğal birer parçasıdır. Hekimler doğum sürecini bildikleri için bu görünüşe pek de önem vermezler. Bebek doğum sırasında gerçek bir travma durumuyla karşılaşmıştır. Ana kanundayken dölütün (fetüs) kan dolaşımı gibi oksijen ve gerekli besin maddelerini alması da etenenin (plasenta) denetimi altındadır. Doğumla birlikte bu düzen birdenbire ortadan kalkar. Bağımlı yaşamı biten bebek o anda bağımsızlaşan yaşama uyum sağlamak zorunda kalır. Bu da solunum, kalp ve dolaşım, ısı düzenleme (vücut sıcaklığının denetimi), duyu ve bağışıklık sistemlerinin yanı sıra örneğin glikojenden beynin yaşaması için gerekli glikozun elde edildiği metabolizma etkinlikleri başta olmak üzere, birçok sistemi ilgilendiren uyum mekanizmaları sayesinde gerçekleşir.
GÖRÜNÜM
Kız ya da erkek bütün bebekler, doğum sırasında kol ve bacakları toplanmış biçimde bulunurlar. Hemen bütün bebeklerde birbirine benzeyen bu konumda kollar ve bacaklar göğse doğru bükülmüştür. Vücut oldukça orantısızdır. Baş, vücudun öbür bölümlerine göre çok büyüktür. Derideki kıllarıma farklılıklar gösterir. Saç hiç bulunmayabilir ya da sık ve gür olabilir. Ağız küçüktür, ama dudaklar ağzı çevreleyen güçlü yuvarlak (orbiküler) kasın varlığından ötürü oldukça gelişmiştir. Bu sayede bebek doğumun üstünden birkaç gün geçmeden güçlü bir biçimde meme emmeye başlar. Üstdudağın ortasında bebeğin memeyi emmesine yardım eden, bu nedenle "emme keseciği" adı verilen bir kesecik vardır.
NEDEN ŞAŞI BAKAR?
Bebeğe ilişkin bilinmesi gereken önemli noktalardan biri de bebeğin başlangıçta pek iyi göremediğidir. Yenidoğanın gözleri ileri derecede miyop olan birisiyle aynı görme kusurunu taşır. Bebek 20-25 cm'den uzağı göremez ve bu nedenle belirli bir noktaya bakamıyormuş gibi görünür. Görüş alanına girebilmek için bir karış kadar yakınma gelmek gerekir. Bu aralık meme emen bebek ile annesinin yüzü arasındaki uzaklığa denk düşer. Yenidoğanda görülen başka bir bozukluk da özellikle ilk kez ana baba olan aileleri çok korkutan şaşılıktır. Şaşılık bazen iyice belirginleşir ve bebeğin yüz ifadesini bile değiştirebilir. Genellikle bu şaşılık, gerçekte bebeğin gözleri çevresinde bulunan derin deri kıvrımlarından kaynaklanır. Bazen tek göz bağımsız ve gelişigüzel hareket edebilir. Bu durumda göz hareketlerini denetleyen kaslar yeterince gelişmediği için gözlerin hareketleri eşzamanlı değil, birbirinden bağımsız olur. Bütün bu bozukluklar geçicidir ve 3-6 ay içinde kaybolur.
KUSURSUZ İŞİTİR
Pek çok kişinin sandığının tersine, bir bebeğin işitme duyusu çok iyi gelişmiştir. Gürültüler onu korkutur; uyumlu, melodik ve hafif sesler yatıştırır. Bebek sürekli birlikte olduğu kişilerin seslerini çok geçmeden ayırt edebilir.
SES BEBEĞİ SAKİNLEŞTİRİR
Yenidoğan için en büyük zevklerden biri de annesinin sesini dinlemektir. Sözlerin anlamını ayırt edecek kadar gelişmemiş olmasına karşın seslerin akışı karşısında neşeyle kendinden geçer.
KOŞULLU REFLEKSLER
Yenidoğanda belirli durumlarda ortaya çıkan bazı davranışlar vardır. Bunlara koşullu refleks ya da şartlı refleks denir.
Emme refleksi: Annesinin memesi karşısında bir bebek yardım beklemeden meme başını emmeye davranır. Aynı davranış parmaklarla bebeğin dudaklan ya da yanaklan okşandığı zaman da görülür. Bebek istemsiz olarak kendini okşayan ele döner ve dudaklrını emmeye hazırlar.
Kavrama refleksi: Bir parmakla bebeğin el ayası okşanırsa bebek hemen kendine dokunan parmağı yakalayıp minicik avucunda sıkar.
Otomatik yürüme refleksi: Bebek yürümeyi çok daha sonra öğrenmesine karşın, daha yaşamının başında ilk adımlarmı atma eğilimi gösterir. Koltuk altlarından tutularak desteklendiğinde ayaklarını adımlar biçimde hareket ettirir.
Kimlik kartı
Yenidoğanlann ortalama doğum tartısı 3.320 gr'dir. Kız bebekler biraz daha hafif, erkek bebeklerden yüzde 5 eksik kiloda doğarlar.
Ortalama boy yenidoğan erkek bebekler için 50 cm, kız bebekler için 49 cm'dir.
Yazının Kaynağı: Medicana
