Her hamilelik birbirinden farklı olsa da ve gelişim hızları değişiklik gösterse de genel olarak hamilelik sürecinde 21. haftadan itibaren anne adayında ve bebekte meydana gelecek değişimleri aşağıdaki makalede hafta hafta olarak inceleyebilir, yapılması gerekenler hakkında öneriler bulabilirsiniz.

21. HAFTA

Bebeğiniz...

Bebeğin boyu 18 santim ve ağırlığı yaklaşık 300 gramdır. Bebeğinizin kırmızı kan hücreleri üretilmeye başlanır ve dilindeki tat alma duyusu gelişimine devam eder. Önemli gelişmelerden biri de kalp kasının güçlenmesidir.

Siz...

Kilonuz bu haftadan sonraki 10 hafta içinde hızla artar. İştahınızda bir artma olabilir ve metabolizmayı desteklemek için günlük ekstra 500 kalori daha almaya ihtiyacınız olabilir. Tek çeşit yiyecekler değil, çeşitli gıdalar ile beslenmek ve kilo yapıcı besinlerden kaçınmak gerekir. Gün içerisinde ayaklarınızda ve bileklerinizde şişme görülebilir. Bol su içmek ve iki saatten fazla ayakta kalmamak faydalı olabilir. Eğer başlanmadıysa bu hafta itibariyle demir almak faydalı olabilir.

Bebeğiniz...

Bebeğin boyu 19 santim ve ağırlığı yaklaşık 350 gramdır. Bebeğiniz bu dönemde sizin seslerinize tepki vermeye başlayabilir. Beynindeki gelişim ve dokunma hissinin gelişmesi ile bebeğiniz artık vücudunu ve çevresini öğrenmeye başlamıştır. Elini ağzına götürebilir, bacaklarını tutabilir. Bu öğrenme süreci, doğum sonrasında da devam edebilir.

Siz...
Bu hafta da artan kan miktarınızdan dolayı kanınızın sıvılaşması ve fizyolojik anemi gelişebilir. Yapılacak bir kan sayımı ile tespit edilebilir. Bu durum normaldir. Demir alınırsa ile ciddi bir anemiden kurtulmak mümkündür. Karnınızdaki büyümeden dolayı beliniz içeri doğru genişleyebilir ve vücudun denge merkezi kayabilir. Dengenizi sağlamakla güçlük çekebilirsiniz. Bu dönemlerde bel ağrısı hissetmeniz normaldir. Topuklu ayakkabı giymekten kaçınılmalıdır.

23. HAFTA

Bebeğiniz...

Bebeğin boyu 20 santim ve ağırlığı yaklaşık 450 gramdır. Artık tamamen küçük bir insan görünümünde olan bebeğiniz, sizi duyabilir. Ve artık hareketleri de dışarıdan görülebilir hale gelmiştir. Gözleri tamamen gelişmiş olmasına rağmen göz rengi belli değildir. Bebeğinizin pankreası, insülin salgılamaya başlamıştır.

Siz...
Yavaş ve sürekli olan kilo artışı devam eder. Bacaklarınıza kramp girmesi bu haftalarda normaldir. Kalsiyum ve magnezyum almanız krampları azaltacaktır. Bebeğiniz karnınızda takla alıyormuş gibi hissedebilirsiniz.

24. HAFTA

Bebeğiniz...

Bebeğin boyu yaklaşık 21 santim ve ağırlığı yaklaşık 530 gramdır. Bu haftalarda erken doğan bebekler, yoğun bakım ortamında yaşatılabilir. Ancak önemli olan bu dönemde doğan bebeklerin görme, işitme ve zihinsel gelişimlerinin nasıl etkileneceği bilinmiyor. Bu haftalarda bebeğin akciğerlerindeki damar yapıları olgunlaşır ve hemen tüm organları, fonksiyonlarını yerine getirebilir.

Siz...

Bu dönemlerde hormonların etkisi ile birtakım diş eti rahatsızlıkları görülebilir. Diş eti kanamaları artabilir. Daha ileri boyutlarda diş dökülmesi görülebilir. Yine hamileliğe bağlı olarak gelişen şeker hastalığının araştırılması için bu haftalarda yapılması gereken, şeker tarama testidir. Doktorunuzdan erken doğum ile ilgili belirtilerin neler olduğu ve neler yapılması gerekliği hakkında bilgiler almanızda fayda var.

25. HAFTA

Bebeğiniz...

Bebeğinizin boyu yaklaşık 22 santim ve ağırlığı ise yaklaşık 750 gramdır. Bu hafta da dopler ultrason ya da steteskop ile doktorunuz bebeğinizin kalp atışlarını duyabilir. Bebeğinizin cinsiyeti ile ilgili değişimler tamamlandı. Erkeklerde testisler skrotum (erbezi torbası) içine yerleşir, kızlarda ise vajina oluşur. Omurga sistemi tüm kemikler, eklemler ve bağlar tam olarak şeklini almış durumdadır. Akciğer ve damar sistemi gelişimini sürdürür.

Siz...

Rahminiz bu haftada yaklaşık bir futbol topu büyüklüğündedir. Bu durumdan dolayı sırt ve bel ağrılarınızda artma olabilir ve bunlar tamamen normaldir. Yine bu durumdan dolayı diyafram ve midenize bir baskı olacaktır. Mide asidi yukarı doğru ilerleyeceğinden yemek borusunda özellikle çok yediğinizde bir yanma hissedebilirsiniz.

26. HAFTA

Bebeğiniz...

Bebeğinizin boyu yaklaşık 23 santim ve ağırlığı ise 850 gram civarındadır. Bu aydan sonra göz kapakları açılıp kapanmaya başlar. Gözdeki retina tabakası gelişir ve tüm tabakaları oluşur. Bebeğinizin göz rengi oluşmaya başlar ve doğduğunda mavi olacaktır. Ancak doğumdan birkaç ay sonrasında son rengini alacaktır. Bu arada akciğer gelişimi devam eder ve doğuma kadar sürer.

Siz...

Hamileliğe bağlı olarak sırt ağrısı, bacak krampları, baş ağrısı ve vücudunuzun alt bölgesinde baskı hissedebilirsiniz. Rahminizdeki ani kasılma ve gevşemeler. Barxton hicks kasılması denilen ağrısız regl krampları gibidir. Rahminiz gerçek doğum ağrıları için önceden çalışma yapar. Bu dönemlerde erken doğum belirtilerine karşı da duyarlı olmak gerekir. Erken doğum belirtilerinden biri de, rahimde düzenli aralıklar ile kasılmalar hissetmektir. Saatte 4 defa ya da daha fazla olan kasılmalarda doktorunuza başvurmalısınız.

27. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğinizin boyu 24 santim, ağırlığı ise yaklaşık 1000 grama ulaşmıştır. Bu haftadan itibaren erken doğması durumunda yüzde 85 yasama şansı bulunur. Yaklaşık 13 hafta sonra doğum için hazır olması gereken bebeğin erken doğumu halinde, bebek zayıf olacak ve bu nedenle vücut ısısını koruması için küvezde kalıp, suni solunum yapılması gerekecektir.

Siz...
Bu haftalardan itibaren akciğerlerinizin tam olarak hava ile dolamaması nedeniyle solunum sıkıntısı çekebilirsiniz. Yüksek yastıkta uyumayı tercih etmeniz sizi rahatlatabilir. Sık sık nefes almanız neticesinde de bebeğinize yeterli oksijeni veriyorsunuz. Hamileliğin bu dönemlerinde kanınızdaki kolesterol seviyesi artar. Kolesterol, plasenta tarafından üretilen çeşitli hamilelik hormonlarına karşı bir blok oluşturur. Fakat kaygılanmaya gerek yoktur.

28. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğinizin boyu 25 santim, ağırlığı ise yaklaşık 1100 grama ulaşmıştır. Bebeğinizin beyni ve diğer dokuları hızla gelişimine devam eder ve saçı uzar. Bebeğiniz yağ depolamaya başlamıştır. Rahminiz içinde hamileliğin kalan iki ayı boyunea sürebilecek bebeğin pozisyon değişimine yeterli oranda yer vardır.

Siz...
Bu haftadan itibaren hamilelikte tansiyonunuzu takip etmelisiniz. Yüksek seyreden tansiyonun bebek ve anne açısından riskli bir durumu vardır. Bacaklarınızdaki kramplar, hemoroit. varis, cilt kuruluğu, bel ve sırt ağrısı, çarpıntı ve hazımsızlık şikayetleri artabilir.

29. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğinizin boyu yaklaşık 26 santim ve ağırlığı 1250 gram civarındadır. Göğüslerdeki süt üretimi, dolaylı olarak bebek tarafından da uyarılır. Erkeklerde böbrek üstünde bulunan adrenal bezler androjen hormonu üretir, kan dolaşım sistemi ile plesenta östrojene dönüştürülüp, prolaktin hormonunun üretilmesini destekler.
Bu hafta da bebeğin bağışıklık sistemi ile ilgili gelişmeler olur. 29. haftada gelişmeye başlayan bağışıklık sistemi, doğum sonrasında anne sütündeki antikorlar yardımı ile güçlenir.

Siz...
Hamilelik ile ilgili şikayetleriniz bu dönemde artabilir. Ciltte kuruma normaldir. Karnınızdaki bebeğin büyümesi ile sizin ağrılarınızın artması normal olup. doğum sonrası geçecek ağrılardır.

30. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebek bu hafta 27 santim boyunda ve yaklaşık 1400 gram ağırlığındadır. Bebeğinizin ritmik göğüs hareketleri hıçkırık tutmasından kaynaklanır. Bebeğinizin kilo artışı, erken doğma ihtimalinde vücut ısısını korumasına yardımcı olur. Lanugo ismi verilen ipeksi tüyler bebeğinizin cildinde yavaş yavaş kaybolmaya başlar. Kemik iliğindeki gelişmeden dolayı kırmızı kan hücreleri üretimi yapılır.

Siz...
Bu dönemlerde sol yanınıza doğru yatmanız, büyük damar yapılarınıza yeterli kanın gitmesine yardımcı olacaktır. Bu şekilde uyumakta problem yaşarsanız, bacak aranıza ve karnınızın altına yastık koymanız faydalı olabilir.

31. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğiniz bu hafta 28 santim boyunda ve yaklaşık 1600 gram ağırlığındadır. Bebeğinizin beyin dokusu gelişimini sürdürmeye devam eder. Akciğerlerinde surfaktan yapımı da hızlanır. Bebek, özellikle bu haftalarda daha hareketlidir. Bunun nedeni ise amniyo sıvısının fazla olmasıdır. 32. haftadan itibaren de bebeğin yeri giderek azalacağından hareketleri de azalacaktır. Bebek hareketleri ile sağlığı arasında önemli bağ vardır. Bebek hareketlerinde azalma hissediyorsanız dinlenin ve karnınız aç ise bir şevler yiyin.

Siz...
Karnınızda rahmin kasılmasına bağlı olarak hafif ağrılar hissedebilirsiniz. Ancak bunların süresi uzuyor ve sıklığı artıyor ise erken doğum belirtisi de olabileceğini unutmamak lazımdır. Bebeğin kemik gelişimi devam ettiği için günlük kalsiyum ihtiyacınız da artar. Yeteri kadar kalsiyum, demir ve protein almaya özen gösterin.

32. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğiniz bu hafta da yaklaşık 29 santim boyunda ve yaklaşık 1800 gram ağırlığındadır. Bu haftanın sonlarına doğru bebeğiniz dış dünyadan gelebilecek sinyalleri duyabilir. Karnınızdaki bebeğinizin pozisyonu bacakları bükülmüş, ayaklan çapraz ve boynu ise öne doğru bükülmüş bir şekildedir. Kas dokusu henüz tam olarak gelişmediğinden tüm parmakları acık durur.

Siz...
Bu haftadan itibaren doktorunuz ile 2 haftada bir görüşmeniz gerekir. Rahminizin şişmesinden dolayı yeni problemler ortaya çıkacaktır. Bebeğinizin başı aşağıda olmasından dolayı ayakları kaburganıza dayanacak ve bu da içinizde bir baskı hissi oluşturacaktır. Bu durumdan kaçınabilmek için dik oturmak faydalı olacaktır. İç organlarınız bir miktar yer değiştirmiş olabilir ve bu durum ufak çaplı problemler yaratabilir. Bileklerde ve parmaklarda şişme görülebilir. Bu durumda yüzüklerinizi çıkarmakta fayda vardır. Dar giyecekler giymekten kaçının. Vitamin ve mineral bakımından zengin beslenmeniz bebeğiniz açısından faydalı olacaktır.

33. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğin boyu 30 santim ve ağırlığı yaklaşık 2000 gramdır. Bebeğinizi dış ortamdan koruyan steril bir sıvı olan amnyo sıvısı, bu haftadan önceki iki haftaya kadar en yüksek aşamadaydı. Doğum süresine kadar da bu sıvının miktarı sabit kalır. Bu sıvı bebeğinizin gelişimi açısından çok önemlidir. Bu sıvı bebeğiniz tarafından yutularak ya da cildinden emilerek kana geçer. Eksilen sıvı ise bebeğinizin idrar yapmasıyla tamarnlanır. Bu sıvının içerisinde bebeğe ait hücreler bulunur. Bebeğin sıvısının azalması ciddi bir durumdur, bu sebeple her ultroson değerlendirmesinde bebeğinizin gelişimi yanı sıra amniyo sıvısı da değerlendirilir. Bebeğinizin beyin dokusunun hızlı bir şekilde gelişmesinden dolayı baş ölçüleri de hızlı bir şekilde büyür. Bebeğiniz bu haftalarda cilt altında yağ dokuları depolanmaya devam ettiği için, cildinin rengi kırmızı olmaya başlamıştır. Bu haftalarda çoğunlukla uyur ve uyandığı zamanlarda ise sizi dinler, hisseder ve hareketlendiği zamanlarda ise kısa süreli tekmeler ile kendisini size hatırlatır.

Siz...
Rahminiz hamilelik öncesine göre 500 kat genişlemiştir. Geceleri unutamayacağınız rüyalar görebilir ve sık sık tuvalete gidebilirsiniz.

34. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğin boyu 32 santim ve ağırlığı yaklaşık 2250 gramdır. Bebeğinizin saçları sık bir şekilde çıkar, ancak doğduktan sonraki rengi ve yoğunluğu tahminen aynı kalmaz. Bebeğinizin bu haftadan itibaren solunum hareketleri artar. Çünkü bebeğiniz, doğduktan sonraki gerçek solunuma hazırlık yapar.

Siz...
Bir anda rahminizin sıkılaşıp rahatladığı Braxton Hicks isimli kasılmalar, bu haftalarda düzenli olarak görülerek sıklaşmaya başlar. Bazı anneler bu sık kasılmaların verdiği acı nedeniyle sinirli olabilir.

35. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğin boyu 33 santim ve yaklaşık ağırlığı 2550 gramdır. Bebeğinizin tırnakları bu hafta uzar. Bebeğiniz yağ depolamaya devam eder ve özellikle omzunun etrafında boğumlar ve tombulluklar oluşmaya başlar. Bebeğinizin göz rengi mavidir, ancak sonrasında değişecektir.

Siz...
Bu hafta muhtemelen nefes alamayacak ya da yemek yiyemeyecek kadar şiddetli krampları hissetmeye devam edeceksiniz. Küçük parçalar halinde sık aralıklar ile yemeğinizi yemeğe çalısın. Ayak bileklerinizin ve eklemlerinizin şişmesini engellemek için uzun süreli aynı pozisyonda durmamaya ve hareketsiz kalmamaya özen gösterin. Eğer uzun süreli araba kullanıyorsanız, arada istirahat edin, dışarı çıkın ve yürüyüş yapın. İşlerinizden uzaklaşmanın zamanı geldi. Diğer hazırlık ise doğum sonrası bebek bakımı konusunda bilgilenmektir.

36. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 33 santim ve ağırlığı yaklaşık 2750 gramdır. Yüzünün tüm karakteristik özellikleri oluşmuştur. Bebeğinizin yanaklarının büyüklüğü, depoladığı yağ oranını ve emme kas kuvvetini gösterir. Bebeğinizin kafatası tamamen şekle girmiştir, ancak henüz sert değildir.

Siz...
Bu haftadan itibaren artık doktorunuza her hafta gitmeniz gerekir. Rahminiz en yüksek konuma gelmiştir. Nefes almanız çok zorlaşır ve göğüs kafesinizde anlamsız bir acı hissedebilirsiniz. Artık doğum yapacağınız yerin ayarlanması, ulaşımın nasıl olacağı gibi konularda doğum planı oluşturmaya başlamalısınız. Plan yapmanız, yaklaşık 2-3 haftadır, doğum sürecinin nasıl olacağına dair devam eden kaygılarınızdan da kurtulmanıza yardımcı olacaktır.

37. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 35 santim ve ağırlığı yaklaşık 2950 gramdır. Şu anda bebeğiniz klinik olarak doğum için yeterli olgunluğa ulaşmış durumdadır, fakat büyüme ve gelişimini durdurmuş değildir. Bebeğiniz her geçen gün ortalama 25-30 gram arasında kilo almaya devam eder. Beyni ve sinir sistemi gelişmesini sürdürür.

Siz...
Eğer ilk hamileliğiniz ise bebeğin tüm doğum haftalarını tamamlaması ihtimali daha yüksektir. Daha önce çocuk sahibi olmuşsanız ya da şu anda hamileliğiniz ikiz ise doğum daha erken olabilir. Bebeğinizin başı doğum için aşağıya doğru döndüğü için, iç organlarınızın rahatladığını ve vücudunuzun alt bölgesinin hafiflediğini, solunumunuz ve beslenmenizin daha kolaylaştığını göreceksiniz. Rahminizin mesaneye yaptığı basıncın artmasından dolayı idrara çıkma sıklığınız artmış olabilir.

38. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 35 santim ve ağırlığı yaklaşık 3100 gramdır. Bebeğiniz bağırsaklarında doğum sonrası ilk 24 saat içinde yapacak olduğu mekonyum ismi verilen ilk dışkısını biriktirmeye başlar. Eğer bebeğiniz erkek ise. testislerin skrotum içine inmesi gerekir. Bazı durumlarda testisler skrotuma inmeyebilir, bu da infertilite ya da testis kanserine sebep olabilir. Bu yüzden doğum sonrasında doktor tarafından kontrol edilmelidir.

Siz...
Bu haftadan itibaren artık doğum sancılarının her an gelebileceğini dikkate almalısınız. Gerçek doğum sancılarının en önemli özelliği, düzenli aralıklar ile olmasıdır. Ve bunlar 10 dakikada ortalama 3 kez ortaya çıkar ve her bir kasılma yaklaşık 50 saniye sürer. İstirahat etmek ile geçmeyecektir ve şiddeti de zaman içerisinde giderek artar. Eğer kasılmalar düzene girmiş ve geçmiyorsa hastaneye gitme zamanı gelmiş demektir.

39. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 36 santim ve ağırlığı yaklaşık 3250 gramdır. Bebek büyümeye ve kilo almaya devam eder. Bu haftalarda da kordon, bebeği sarmış durumda olabilir ve hali hazırda bebeğin beslenmesi için ona yardımcı olur. Sizin vücudunuzdaki bir kısım antikorlar, plesenta yardımı ile bebeğin kan dolaşımına geçerek, geçici olarak bağışıklık sisteminin güçlü olmasını sağlar.

Siz...
Rahim ağzı, doğum için açılmaya hazırlanır ve mesaneye yapılan baskı artar. Düzenli olarak şiddetli kasılmalar olabilir. Doğumun başlamasının bir diğer sinyali ise hamilelik kesesinin yırtılması ile suyun gelmesidir. Ve rahim ağzını hamilelik boyunca kapatan kanlı tıkacın atılması, doğumun başladığını gösterir.

40. HAFTA

Bebeğiniz...
Bebeğin boyu yaklaşık 48-51 santim ve ağırlığı yaklaşık 3500 gramdır. Bu hafta içinde doğumun olma olasılığı çok yüksektir. Doğum zamanı geldiğinde bebeğiniz kanal girişine başını yatay olarak yerleştirir ve kanalın ortasına geldiğinde başını 90 derece döndürerek hareket ettirir ve bu şekilde başını çıkarır. Başı ve sonrasında omuzların çıkması ile doğumu yapan kişi tarafından tüm vücudun doğurtulması sağlanır. Bebeğinizin kafasında hafif bir yamukluk olabilir, ancak zamanla düzelecektir. Bebeğiniz ilk doğduğu anda mor ya da sarı renkte, gözleri laciverttir ve vücudunun çeşitli bölgelerinde tüylenme olabilir, fakat bunlar zamanla düzelecektir.

Siz...
Doktorunuzun, hastanenin ve önemli telefon numaralarını hamilelik dönemi dosyanıza ekleyip, evinizin görünür bir yerinde bulundurun. Yeni doğan bebekler sıklıkla anne ve babaları için sürprizdirler. Bebeğiniz size değişik ve garip gelecektir. Hormon seviyelerinden dolayı genital bölgede şişme, göğüslerden süt sızması, ciltte renk değişimi, kuruma ve lekelenme görülebilir.

41. HAFTA ve sonrası

Eğer hala doğum başlamadıysa; bebeğiniz yeteri kadar kilo almıştır ve doğum için sabırsızlanıyordur önceden yapılan ultrason görüntüleri ve tıbbi incelemeler tekrar değerlendirilerek ve doğum şekli belirlenerek, doğum yapılmalıdır. Normal doğuma engel teşkil edecek bir durum varsa sezaryenle doğum, yoksa suni sancı verilerek normal doğum yaptırılmalıdır. Eğer bebeğiniz doğmuş ise rahim içindeki durumdan gerçek hayatın çok farklı olduğunu anlamıştır. Ciğerleri ile oksijen alabilir ve kalbi ile de bunu diğer organlarına iletebilir.

Yazının Kaynağı: Bebeğim ve Ben Dergisi