Yaklaşık son yirmi yıldır kullanılmakta olan ultrason teknolojisi sıçrayarak ilerlemektedir. Günümüzde artık, hamilelik bakımında ultrason olmazsa olmaz unsurlardan biridir. Ultrasona karşı tutum kişiden kişiye göre değişir ama genel fikir olumludur. Modern teknoloji ile hamileliğin etkileşiminden rahatsızlık duyanlar az sayıdadır. İnsanlar tam olarak neler olduğunu, bebeğin ve kendi sağlık durumlarını ve daha fazlasını bilmek için bu avantajdan yararlanmak isterler.
Nelerin olup bittiğini takip ederek yaşanan hamilelik her zaman hoş bir deneyim olur. Ayrıca hamileliğin bir hastalık olmadığını vurgulamak gerekir. Normal bir fiziksel süreçtir ve ultrasonun başlıca amacı bunu desteklemektir. Kimi durumlarda her ne kadar yanlış bir durumu saptamaya yarasa da, bunu olumlu olarak düşünmeli ve mümkün olduğu kadar çare bulmaya yaradığını bilmeliyiz.
Ultrason nedir?
Ses dalgalarının çok yüksek biçimde oluşum biçimidir. Bu makinelerde kullanılan frekans saniyede 3,5 ile 7 milyon arası devirden meydana gelir. (Megahertz)
Kulağın duyabileceği ses dalgalarının frekansı, saniyede sadece birkaç bin devirden ibarettir (hertz).
Ultrason nasıl çalışır?
"Prob"un (incelenmek istenen bölgenin üzerine yerleştirilen alet) kristalinin ürettiği ses dalgalan dokular arasından geçerek derinlere kadar ilerler, bu esnada etrafındaki yapıdan etkilenir. İlerleyebileceği en uç noktaya ulaşınca, ses dalgaları geri döner ve topluca işlenerek bir görüntü ortaya çıkar. Bu da monitörde izlenir. Eski tarayıcılar basit görüntüler verebilirken, artık son yıllarda yeni tarayıcılar her hareketi çok net göstermektedir.
Hamilelikte ultrason ne kadar yararlıdır?
Şimdiki doğum uzmanlarının, eski doğum uzmanlarının ultrasonografi olmadan nasıl idare ettiklerini düşünmeleri şaşırtıcı değildir. Ultason neredeyse vazgeçilmezdir.
Ultrason; hamileliği, fetus sayısını, hamilelik haftasını onaylar ve hamilelikle ilgili her türlü sorunu ortaya çıkarır.
ULTRASON NEYİ TEŞHİS EDEBİLİR
Ultrason hangi olumsuz etkileri saptayabilir?
Bebeğin karında ölmesi gibi durumlar ultrasonografiyle saptanabilir. Hamileliğin 6. haftasında bebeğin kalp atışı ekranda çok net görülür, bunun olmaması fetusu öldüğünü gösterir.
Bir utrason tetkikinden sonra, gelişim geriliği saptanabilir. Ya da tanının şüpheli olduğu durumlarda seri tetkiklerle bebeğin gelişimi izlenir.
Bazı önemli anomaliler - uzuvlar, omurga, yüz, beyin, akciğer, kalp, bağırsak, böbrek, mesane, karın duvarı ile ilgili olanlar - ultrason tetkikiyle teşhis edilebilir. Kusurun çok ufak olduğu diğer anomaliler saptanamayabilir.
Gebeliğin hangi döneminde hangi anomaliler saptanabilir?
Çoğu önemli anomalilerin teşhisi 18-20 haftalar arasında mümkündür. Daha önceki tetkiklerde fetus çok küçük olduğundan, bazı anomaliler gözden kaçabilir. Hatta 20. haftada bile bazı anomaliler teşhis edilemeyebilir ve fetus daha büyüdüğünde, yeni tetkiklerin yapılması gerekir. Bir sorun yaşanmaması açısından, hayati organlardan biri (kalp, omurga gibi) net olarak incelenemediğinde, 2 hafta gibi bir süre içinde, her şeyin yolunda olduğuna dair emin olmak için tekrar bir tetkik yapılmalıdır.
Erken gebelik döneminde yapılan ultrasonografî neye yarar?
* Hamileliği onaylamaya (şüphe duyulması durumunda)
* Hamileliğin yerini onaylamaya (dış gebelik ihtimali durumunda)
* Gebelik haftasını belirler (kesin tarih bilinmiyorsa)
* Fetus sayısını belirler
* Yaşanabilirliği onaylar
* Anormal hamilelikleri teşhis eder (boş gebelik, mol gebelik gibi)
Boş gebelik nedir? Gebelik kesesi içinde sıvının olması fakat fetusun olmama durumudur. Gebe kalmanın hemen akabinde işlerin ters gittiği ve embriyo oluşumunun gerçekleşmediğine inanılır. 6-10 hafta arasında görülen hafif kanama bunun ilk belirtisidir. Bir ultrason tetkiki bu teşhisi onaylayabilir.
